Historiek
Midden jaren 20 gebeuren jaarlijks zo'n 6.000 ongevallen (24.000 tewerkgestelde arbeiders) in het havengebied van Antwerpen. In de provincieraad van 20 juli 1926 wordt voor het eerst geopperd dat "iets gedaan moet worden om het aantal arbeidsongevallen te bestrijden".
In 1928 stelt de deputatie een onderzoekscommissie in met als opdracht de aanstelling van een vaste 'Commissie tot inrichting van een Veiligheidsmuseum' te onderzoeken. De commissie komt er en vanaf 1930 worden talloze informatiecampagnes gelanceerd. In 1938 kan het provinciebestuur voor het eerst met een “veiligheidstentoonstelling” uitpakken in de lokalen van het “Provinciaal Gezondheidsgesticht” aan de Nationalestraat te Antwerpen (later het Instituut voor Tropische Geneeskunde).
Op 4 juli 1942 (in volle oorlogstijd) wordt het Veiligheidsmuseum aan de Kolvenierstraat officieel voor het publiek geopend. Bij werkzaamheden voor uitbreiding in 1942 ontdekt men overblijfselen van het 17de-eeuwse Kolveniershof. Het Antwerpse stadsbestuur ziet hierin de kans de site van het nabijgelegen Rubenshuis – op dat moment in volle reconstructie – uit te breiden. Na de oorlog sluiten de stad Antwerpen en het Provinciebestuur van Antwerpen een overeenkomst: de percelen aan de Kolveniersstraat in ruil voor gronden tussen de Jezusstraat en de Kipdorpvest.
Daar bouwt het provinciebestuur van Antwerpen een nieuw gebouw, dat in 1954 de deuren opent. Ondertussen is de naam "veiligheidsmuseum" gewijzigd in "Provinciaal Veiligheidsinstituut van Antwerpen" (PVI). Het gebouw wordt in de pers zeer lovend onthaald (de ‘uiteindelijke doorbraak van de moderne architectuur in onze gewesten').
Door de besparingen op Vlaams niveau hebben de provincies vanaf 2015 minder middelen. In het kader van een bezuinigingsoperatie besloot het Provinciebestuur van Antwerpen het gebouw in de Jezusstraat te koop te stellen. Daarom verhuisde het Veiligheidsinstituut in het najaar van 2015 van de Jezusstraat naar het Coveliersgebouw in de Boomgaardstraat 22 te Berchem.
Na de overname van het PVI door de AP Hogeschool Antwerpen in april 2020 werd besloten dat de PVI eind 2021 van de locatie in het Coveliersgebouw naar de campus Spoor Noord van de AP Hogeschool wordt verhuisd. Alle activiteiten van het PVI worden zo geïntegreerd binnen de hogeschool.
Gaston Ebinger
Reclamekunstenaar en illustrator in de dertiger tot en met zestiger jaren. Studeerde aan de academie van Londen: olieverf, aquarel en grafiek, en was als 14-jarige al een begaafd tekenaar.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte Gaston Ebinger [1901-1973] voor dit museum en heeft hij zonder twijfel het leeuwenaandeel geleverd wat betreft het ontwerpen van affiches en het maken van instructieboekjes; de zogenaamde 'stopfilmpjes'. In deze boekjes werden dan met karikatuurtekeningen, die zo typerend zijn voor Gaston, allerlei gevaarlijke situaties belicht die dan finaal tot ongelukken leidden en wat men kon doen om deze te voorkomen. De bedoeling was om, op een moraliserende manier, de mensen bewust te maken van gevaar en veiligheid.
Het grappige van het verhaal is dat Gaston en zijn collega's deze tekeningen moesten maken in de kelders van het museum, om te schuilen voor de bombardementen en na de bevrijding voor de dreigende V1's en V2's. Een tegenstrijdige gedachte: schrijven en tekenen over veiligheid en tegelijkertijd moeten schuilen voor het gevaar.
Gaston Ebinger was a Belgian illustrator, greeting card designer and advertising artist who blossomed between the 1920s and 1960s. After World War II he made an educational pantomime comic, 'De Lotgevallen van Rik en zijn Veiligheidschef' (1947-1955), for the safety instruction magazine Doe Het Veilig. He also worked as a cartoonist for the newspaper Gazet van Antwerpen. For a few weeks in 1958 he filled in for Pom, creator of 'Piet Pienter en Bert Bibber', who'd suffered a burn-out. Ebinger's replacement comic was a humorous detective story titled 'Intermezzo voor Detectives' (1958) which started just as abruptly as it ended.
During the 1940s Ebinger worked for the Veiligheidsmuseum in Antwerp in the Kolveniersstraat nr. 16 (since 1954 located in the Jezusstraat 28 under the current name "Provinciaal Veiligheidsinstituut"). The museum and its institute were preoccupied with instruction guides regarding safety measures. Ebinger designed posters for the museum and illustrated its booklets. Between 1947 and 1955 the institute published its own magazine, Doe Het Veilig, with Ebinger as main illustrator. These illustrations were mostly cartoons and little comics to warn people what would happen if they neglected certain precautions and procedures. The magazine ran a three-page pantomime comic series by Ebinger titled 'De Lotgevallen van Rik en zijn Veiligheidschef'. The comic strip features a dumb worker, Rik, and his only slightly brighter safety chef.