Publius Vergilius Maro (également écrit comme Virgilius; Mantoue, 15 octobre 70 avant JC - Brindisi, 21 septembre 19 avant JC) était un poète romain.
Son œuvre la plus célèbre est l'Énéide, la grande épopée dans laquelle la grandeur de Rome, des origines et du passé de Rome, est chantée. Cette œuvre devait devenir aussi célèbre que l'Iliade et l'Odyssée d'Homère, elle a donc un contenu similaire, mais elle est écrite de manière plus critique. Virgil apparaît également dans La Divina Commedia de Dante Alighieri, où il guide Dante à travers le Purgatoire et l'Enfer.
Sources de la vie de Virgile:
La principale source de la vie de Virgile est la Vita Vergilii (La vie de Virgile) de l'écrivain du quatrième siècle Aelius Donatus. Il a précédé son commentaire sur l'œuvre de Virgile, dont seul le début du commentaire sur Bucolica a survécu. Cependant, le commentaire de Donatus a été utilisé par son élève Servius pour un nouveau commentaire sur l'œuvre de Virgile, qui contient également des données biographiques. Outre le travail de Donatus et Servius, il existe quelques biographies mineures, et le travail de Virgil contient quelques données biographiques.
Jeunesse et formation:
Virgil est né dans les Andes près de Mantoue de parents humbles. Son père s'appelait également Vergilius Maro et sa mère Magia Polla. Il a fréquenté l'enseignement primaire à Crémone, puis est allé à Milan (Mediolanum à l'époque romaine) où il a suivi la formation du grammairien en littérature grecque et latine. Lorsqu'il a reçu la toga virilis, il est parti le 15 octobre 55 avant JC. (anniversaire de la mort de Lucrèce) à Rome pour l'enseignement supérieur, qui à l'époque romaine était principalement dominé par la rhétorique. Mais Virgil avait peu de talent pour la rhétorique car il parlait très lentement. Il n'a donc prononcé un discours au tribunal qu'une seule fois. Selon Donatus, il était principalement impliqué dans la médecine et les mathématiques pendant ses études. Il a également étudié à Naples où, selon le 5ème poème du Catalepton, il a fréquenté l'école du philosophe épicurien Siro.
Quand il est devenu majeur, il a perdu sa famille, y compris son père et ses frères Shilo et Flaccus (qui selon Donatus il aurait regretté sous le nom de Daphnis dans son 5ème Ecloga). La terre dont Virgil a hérité a été confisquée lors d'Auguste après la bataille de Philippes en 42-41 av. atterrissez autour de Crémone et Mantoue pour ses vétérans. Cependant, Virgil fut le seul à le récupérer grâce à l'intercession de connaissances influentes à Rome, Asinius Pollio, Alfenus Varus et Cornelius Gallus. Le compte rendu de cet événement se trouve dans le 1er et le 9e Ecloga.
Apparence et caractère:
Selon Donatus, Virgil était grand, avait la peau foncée, un visage de paysan et une mauvaise santé. En amour, il avait une préférence pour les garçons. Cebes et Alexander sont mentionnés comme ses favoris. Selon Donatus, il ferait référence à cet Alexandre sous le nom d'Alexis dans le 2e Ecloga. Pour le reste, Virgile est modeste et renfermé, ce qui lui vaut le surnom de Parthénias («Vierge»).
Le poète à succès
Dans la vingtaine, Virgil a fait ses débuts en tant que poète. Son premier poème serait un graphepigramme sur Ballista, un patron de gladiateurs notoire comme un bandit:
Monte sub hoc lapidum tegitur Ballista sepultus:
nocte die tutum carpe viator iter.
Ballista est enterrée sous cette montagne de pierres:
un bon voyage jour et nuit, voyageur.
Puis, selon Donatus, à l'âge de 26 ans, il a écrit le Catalepton et d'autres courts poèmes, qui sont transmis dans la soi-disant Annexe Vergiliana. Aujourd'hui, cependant, seuls les Catalepton 5 et 8 sont généralement considérés comme de véritables Virgiles.
Dans les années 42-39, il a écrit la Bucolica, qui l'a amené dans le cercle du protecteur d'art Maecenas et à travers cela le contact avec Octavian, le dernier empereur Auguste. Il était ami avec le poète Horace, qu'il présenta à son tour à Malines (Horace, Satiren I, 6, 54).
Les dix prochaines années, 39-29 avant JC. il était préoccupé par Georgics. Il semble avoir écrit ce au moins en partie à Naples, pour à la fin de ce travail , il écrit: « A ce que je temps, Virgile, a été nourrie par la glorieuse Naples, en appréciant l'art de l' oisiveté simple. » Géorgiques IV, 562 -563). En 29 après JC, il a lu pendant quatre jours dans Atella de Georgica à Octavian sur son chemin à Rome, avec Maecenas soutenant Virgil à cause de sa voix faible.
À partir de 29 avant JC. jusqu'à sa mort en 19 av. Virgil a ensuite travaillé sur l'Énéide. Il jouissait déjà d'une réputation de grand poète, ce qui est évident, par exemple, du fait que le grammairien Caecilius Epirota l'avait déjà en 25 av. fait un auteur d'école (Suetonius, De Grammaticis 16). En l'an 23 de notre ère, il lut tous les livres 2, 4 et 6 de l'Énéide dans la maison de l'empereur. En l'an 19 avant JC. il est allé en Grèce pendant trois ans pour terminer le travail tranquillement. Mais il est tombé malade et est mort sur le chemin du retour à Brundisium. Il avait ordonné à ses amis Lucius Varius et Plotius Tucca de brûler les Aeneis si quelque chose lui arrivait. Quand ils ont refusé, il a lui-même voulu brûler les Énéis sur son lit de mort. Dans son testament, il a ordonné à ses amis Lucius Varius et Plotius Tucca de ne pas publier d'ouvrage qu'il n'avait pas lui-même publié. Mais après sa mort, Varius a néanmoins publié l'Énéide à la demande d'Auguste
Grave et épitaphe:
Après sa mort, Virgil a été enterré à Naples. Dans le quartier de Mergellina, il y a un tombeau traditionnellement appelé «Tombeau de Virgile». En fait, il s'agit d'une tombe augustéenne anonyme d'une personne inconnue. À l'occasion de la 2000e année de naissance de Virgile, un petit parc a été créé près de la tombe en 1930, le Parco Vergiliano, qui a été planté d'arbres et d'arbustes de la manière prescrite par Virgil dans ses Georgics.
Dans La vie de Virgil d'Aelius Donatus, un rouleau funéraire sur Virgile a été transmis. C'est un distique élégiaque avec le texte suivant:
Mantoue m'a fait sortir, Calabri rapuere, tenet nunc
Parthénope; cecini pascua, rura, duces.
Mantoue m'a donné naissance, les Calabrais m'ont arraché, maintenant garde
Parthenope moi vers le bas; J'ai chanté sur les prairies, les champs, les chefs.
Dans cette épitaphe, dont les mots sont placés dans la bouche du défunt comme d'habitude dans l'Antiquité, on raconte où Virgile est né (Mantoue), est mort (Brundisium en Calabre) et enterré (Parthénope = Naples); de plus, ses œuvres principales sont indiquées par les mots pascua (Bucolica), rura (Georgica) et duces (Aeneïs). Cette épitaphe est aussi stylistiquement un tour de force avec deux tricoles, une allitération (Mantoue moi), un chiasme (par l'inversion du principe Parthénope), un enjambement, une variation des trois noms géographiques et asyndeton. Aelius Donatus écrit que "quelqu'un" l'a fait, mais parce qu'il est si intelligent, la tentation a souvent été de supposer que Virgile lui-même l'a fait.
Œuvres connues:
Bucolica:
Le gouverneur de Gallia Cisalpina était depuis novembre 43 avant JC. Asinius Pollio, il a mis Virgile pour écrire le Bucolica (Eclogen, 42-39 av. J.-C.). C'est un recueil de chants de berger à l'exemple de Théocrite. Dans le quatrième de ces poèmes, Virgile annonçait la naissance d'un sauveur et l'avènement d'un âge d'or; Les chrétiens ont vu plus tard cela comme l'annonce de la naissance du Christ.
En 29 av. Georgica (37-29 avant JC), un poème pédagogique consacré à l'agriculture, l'arboriculture, l'élevage et l'apiculture, parut. Il avait un but pratique: relancer l'agriculture, et était basé sur une étude approfondie de la littérature grecque et latine par Aristote, Théophrastos, Caton et Varro, entre autres. Avec cela, il a définitivement établi sa renommée.
Énéide:
En l'an 31 avant JC. En remportant la bataille d'Actium, Octavian avait mis fin aux guerres civiles qui avaient ravagé Rome pendant un demi-siècle. Octave, plus tard appelé empereur Auguste, devint le premier empereur de Rome; Puis la paix est revenue dans l'Empire romain. L'empereur Auguste luttait pour la paix et la stabilité, et voulait faire revivre les anciennes valeurs et normes du peuple romain. Après tout, Auguste lui-même a encouragé le poète à écrire l'Énéide. Ce devait devenir une épopée nationale pour le peuple romain. L'histoire romaine l'avait intéressé depuis l'enfance, maintenant il se sentait assez fort pour la mettre en vers. Virgil ne serait pas le premier poète épique romain, mais il serait le meilleur. Virgil a d'abord enregistré l'intrigue en prose. Plus tard, il a tout versé dans l'hexamètre. Le matin, il a produit un grand nombre de vers sur lesquels il a travaillé toute la journée, les réduisant finalement à un petit nombre de vers finis. Pendant des années, le monde littéraire romain a attendu son achèvement. Auguste écrivit à Virgile qu'il lui enverrait quelque chose, ne serait-ce qu'une phrase, pour se faire une idée du travail prévu; à la fin, Virgil lui a lu trois livres.
Quand Virgil eut 51 ans et que les douze livres que les Énéens compteraient étaient presque terminés, il partit en voyage d'étude en Grèce. Il s'est donné trois ans pour visiter les lieux qu'il avait décrits dans son œuvre: son épopée ne pouvait contenir d'erreurs. À Athènes, il rencontra Auguste, qui retourna en Italie. Auguste a probablement vu que Virgile avait surestimé ses pouvoirs. Il a convaincu le poète de retourner en Italie avec lui. Auguste avait eu raison lors d'une visite à Megara, le Virgile affaibli a subi un coup de soleil qui serait fatal. Il était gravement malade lorsqu'il est arrivé au port de Brindisi. Il mourut le 21 septembre 19 avant JC.
Dans son testament, Virgil avait demandé que l'Énéis soit détruit s'il devait mourir avant la fin des travaux. L'empereur ne l'a pas permis. Augustus a beaucoup aimé l'épopée. Il a estimé que les Romains avaient droit à ce chef-d'œuvre, même s'il n'était pas complètement terminé. Virgil a donné un quart de sa propriété à Auguste, un douzième à Maecenas. La moitié revint à son demi-frère, les douzièmes restants à ses amis les plus proches, Varius et Tucca, les futurs éditeurs de l'Énéide.
L'Énéide parle de la légende d'Énée, qui couronne le Romain parmi les lointains descendants des jeunes chevaux de Troie, et de la lignée des Iulii (= Julii), à laquelle Auguste appartenait par l'adoption de Quintus, fils d'Énée et petit-fils de Vénus et Jupiters. Le mélange de cette mythologie avec l'histoire de Cassiopée au Latium fait de ce roman une débâcle internationale, qui depuis sa création jusqu'à nos jours est considérée comme le plus beau poème de la langue latine.
Bibliographie:
Bucolica (Chants du berger), également connu sous le nom d'Eclogae. Aelius Donatus est l'auteur d'un commentaire sur Bucolica. Ce travail est parfois appelé bucolique hollandais.
Georgics: Un poème pédagogique sur l'agriculture.
Énéide: une épopée sur la légende d'Énée et donc sur l'origine de Rome.
Annexe Vergiliana (appendice vergilien): un recueil de vers de la petite enfance de Virgile comprenant Catalepton (bagatelles), Priapea (3 poèmes sur le dieu de la fertilité Priapus), Dirae (malédictions) et Copa (aubergiste).
Culex: roman sur un moustique qui sauve un berger endormi d'un serpent en le réveillant.
Ciris: roman sur une princesse qui tombe amoureuse d'un ennemi de son père, elle est pendue par son père à la poupe d'un voilier. Les dieux ont pitié de la fille et la transforment en oiseau de mer (les oiseaux de mer volent bas au-dessus de l'eau, tout comme Ciris).
Moretum (stamppot): à propos d'un fermier qui mange un repas sobre avec ses serviteurs.
Une source du travail de Virgil est le Virgil Augusteus, avec des fragments de son travail dans un manuscrit du 4ème siècle. Une partie de ce manuscrit se trouve dans la Biblioteca Apostolica Vaticana (MS 3256), et une autre partie dans la Staatsbibliothek zu Berlin (Lat. Fol. 416)
Ce texte a été automatiquement traduit du Néerlandais
Cliquez ici pour le texte original
Publius Vergilius Maro (ook wel geschreven als Virgilius; Mantua, 15 oktober 70 v.Chr. – Brindisi, 21 september 19 v.Chr.) was een Romeins dichter.
Zijn bekendste werk is de Aeneis, het grote heldendicht waarin de grootheid van Rome, van Romes oorsprong en verleden wordt bezongen. Dit werk moest even beroemd worden als de Ilias en de Odyssee van Homerus, het heeft dan ook een gelijkaardige inhoud, maar het is kritischer geschreven. Vergilius verschijnt ook in La Divina Commedia van Dante Alighieri, waar hij Dante begeleidt door het Vagevuur en de Hel.
Bronnen voor Vergilius’ leven:
De belangrijkste bron voor Vergilius’ leven is de Vita Vergilii (Het leven van Vergilius) van de vierde-eeuwse schrijver Aelius Donatus. Deze ging vooraf aan zijn commentaar op Vergilius’ werk, waarvan alleen het begin van het commentaar op de Bucolica is overgeleverd. Het commentaar van Donatus werd echter gebruikt door zijn leerling Servius voor een nieuw commentaar op het werk van Vergilius, dat eveneens enkele biografische gegevens bevat. Naast het werk van Donatus en Servius zijn er nog enkele minder belangrijke levensbeschrijvingen, en bevat Vergilius’ werk enkele biografische gegevens.
Jeugd en opleiding:
Vergilius werd geboren in Andes bij Mantua uit ouders van eenvoudige komaf. Zijn vader heette ook Vergilius Maro en zijn moeder Magia Polla. Lager onderwijs volgde hij in Cremona , vervolgens ging hij naar Milaan (Mediolanum in de Romeinse tijd) waar hij het onderwijs van de grammaticus volgde in de Griekse en Latijnse literatuur. Toen hij de toga virilis had gekregen vertrok hij op 15 oktober 55 v.Chr. (de sterfdag van Lucretius) naar Rome voor hoger onderwijs, dat in de Romeinse tijd vooral in het teken stond van de retorica. Maar voor retorica had Vergilius weinig aanleg, omdat hij zeer langzaam sprak. Hij heeft dan ook maar één keer een redevoering voor de rechtbank gehouden. Volgens Donatus hield hij zich tijdens zijn studie vooral bezig met medicijnen en wiskunde. Hij studeerde ook in Napels waar hij volgens het 5e gedicht van de Catalepton de school van de epicureïsche filosoof Siro bezocht.
Toen hij volwassen werd verloor hij zijn familie, o.a. zijn vader en zijn broers Silo en Flaccus (die hij volgens Donatus onder de naam Daphnis betreurd zou hebben in zijn 5e Ecloga). Het land dat Vergilius erfde werd geconfisceerd, toen Augustus na de Slag bij Philippi in 42-41 v.Chr. land rondom Cremona en Mantua onteigende voor zijn veteranen. Als enige kreeg Vergilius het echter weer terug op voorspraak van invloedrijke kennissen in Rome, Asinius Pollio, Alfenus Varus en Cornelius Gallus. De weerslag van deze gebeurtenis is te vinden in de 1e en 9e Ecloga.
Uiterlijk en karakter:
Volgens Donatus was Vergilius lang, had hij een donkere huid, een boers gezicht en een slechte gezondheid. In de liefde had hij een voorkeur voor jongens. Als zijn favorieten worden Cebes en Alexander genoemd. Naar deze Alexander zou hij volgens Donatus verwijzen met de naam Alexis in de 2e Ecloga. Voor het overige was Vergilius bescheiden en teruggetrokken, wat hem de bijnaam Parthenias (‘Maagd’) opleverde.
De succesvolle dichter
Toen hij in de twintig was debuteerde Vergilius als dichter. Zijn eerste gedicht zou een grafepigram zijn op Ballista, een gladiatorenbaas die berucht was als struikrover:
Monte sub hoc lapidum tegitur Ballista sepultus:
nocte die tutum carpe viator iter.
Onder deze berg stenen ligt Ballista begraven:
dag en nacht een veilige reis, reiziger.
Daarna schreef hij volgens Donatus op 26-jarige leeftijd de Catalepton en andere korte gedichten, die zijn overgeleverd in de zgn. Appendix Vergiliana. Tegenwoordig worden echter alleen Catalepton 5 en 8 algemeen als echt van Vergilius beschouwd.
In de jaren 42-39 schreef hij de Bucolica, die hem opname in de kring van de kunstbeschermer Maecenas opleverden en via deze het contact met Octavianus, de latere keizer Augustus. Hij was bevriend met de dichter Horatius, die hij op zijn beurt bij Maecenas introduceerde (Horatius, Satiren I, 6, 54).
De volgende tien jaren, 39-29 v.Chr. hield hij zich bezig met de Georgica. Deze schijnt hij in ieder geval ten dele in Napels geschreven te hebben, want aan het eind van dit werk schrijft hij: ‘In die tijd werd ik, Vergilius, gevoed door het heerlijke Napels, genietend van de kunst van het eenvoudige nietsdoen.’ (Georgica IV, 562-563). In het jaar 29 las hij gedurende vier dagen in Atella de Georgica voor aan Octavianus, toen die onderweg was naar Rome, waarbij Maecenas Vergilius ondersteunde wegens zijn zwakke stem.
Vanaf 29 v.Chr. tot aan zijn dood in 19 v.Chr. werkte Vergilius vervolgens aan de Aeneïs. Hij genoot inmiddels al een reputatie als een groot dichter, wat bijvoorbeeld blijkt uit het feit dat de grammaticus Caecilius Epirota hem al in 25 v.Chr. tot schoolauteur maakte (Suetonius, De Grammaticis 16). In het jaar 23 las hij al de boeken 2, 4 en 6 van de Aeneïs voor in het huis van de keizer. In het jaar 19 v.Chr. ging hij voor drie jaar naar Griekenland om het werk rustig af te ronden. Maar hij werd ziek en overleed op de terugreis in Brundisium. Hij had zijn vrienden Lucius Varius en Plotius Tucca opgedragen de Aeneïs te verbranden als hem iets mocht overkomen. Toen zij dat weigerden, wilde hij zelf op zijn sterfbed de Aeneïs nog verbranden. In zijn testament droeg hij zijn vrienden Lucius Varius en Plotius Tucca op geen werk dat hij zelf niet had uitgegeven uit te geven. Maar na zijn dood gaf Varius op verzoek van Augustus de Aeneïs toch uit
Graf en grafschrift:
Na zijn dood werd Vergilius begraven in Napels. In de wijk Mergellina bevindt zich een graftombe die van oudsher als het ‘Graf van Vergilius’ wordt aangeduid. In feite is het een anoniem graf uit de tijd van Augustus van een niet nader bekend persoon. Ter gelegenheid van Vergilius’ 2000ste geboortejaar werd in 1930 bij het graf een parkje aangelegd, het Parco Vergiliano, dat werd beplant met bomen en struiken op de manier waarop Vergilius dat in zijn Georgica voorschreef.
In Het leven van Vergilius van Aelius Donatus is een grafschift op Vergilius overgeleverd. Het is een elegisch distichon met de volgende tekst:
Mantua me genuit, Calabri rapuere, tenet nunc
Parthenope; cecini pascua, rura, duces.
Mantua heeft me gebaard, de Calabriërs hebben me weggerukt, nu houdt
Parthenope me vast; ik heb weiden, akkers, leiders bezongen.
In dit grafschrift, waarvan de woorden zoals gebruikelijk in de Oudheid in de mond van de overledene zijn gelegd, wordt verteld waar Vergilius is geboren (Mantua), gestorven (Brundisium in Calabrië) en begraven (Parthenope = Napels); bovendien worden zijn hoofdwerken aangeduid met de woorden pascua (Bucolica), rura (Georgica) en duces (Aeneïs). Dit grafschrift is ook stilistisch een hoogstandje met twee tricola, alliteratie (Mantua me), een chiasme (door de omkering van tenet Parthenope), enjambement, variatie in de drie geografische namen en asyndeton. Aelius Donatus schrijft dat ‘iemand’ het heeft gemaakt, maar omdat het zo knap is, is de verleiding vaak groot geweest te veronderstellen dat Vergilius zelf het heeft gemaakt.
Bekende werken:
Bucolica:
Gouverneur van Gallia Cisalpina was sedert november 43 V.C. Asinius Pollio, hij zette Vergilius aan de Bucolica (Eclogen, 42-39 V.C.) te schrijven. Het betreft een verzameling herderszangen naar het voorbeeld van Theocritus. In het vierde van deze gedichten kondigde Vergilius de geboorte van een heiland aan en de komst van een Gouden Tijdperk; christenen zagen hierin later de aankondiging van Christus’ geboorte.
In 29 V.C. verscheen de Georgica (37-29 V.C.), een leerdicht gewijd aan landbouw, boomkweken, vee- en bijenteelt. Het had een praktisch doel: het doen herleven van de landbouw, en was gebaseerd op uitgebreide studie van Griekse en Latijnse vakliteratuur van o.a. Aristoteles, Theophrastos, Cato en Varro. Hiermee vestigde hij definitief zijn roem.
Aeneïs:
In het jaar 31 V.C. had Octavianus door het winnen van de slag bij Actium een eind gemaakt aan de burgeroorlogen die een halve eeuw lang Rome hadden geteisterd. Octavianus, later keizer Augustus genaamd, werd Romes eerste keizer; Daarop keerde de rust terug in het Romeinse Rijk. Keizer Augustus streefde naar vrede en stabiliteit, en wilde de oude waarden en normen van het Romeinse volk terug nieuw leven inblazen. Augustus zelf immers, zette de dichter dus aan om de Aeneïs te schrijven. Het moest een nationaal epos worden voor het Romeinse volk. De Romeinse geschiedenis had hem van in zijn jeugd geïnteresseerd, nu voelde hij zich sterk genoeg om die in verzen te gieten. Vergilius zou niet de eerste Romeinse eposdichter zijn, wel de beste. Vergilius legde eerst de plot vast in proza. Later goot hij alles in hexameter. ‘s Morgens produceerde hij een groot aantal verzen waar hij gans de dag aan werkte en hen uiteindelijk tot een klein aantal afgewerkte verzen reduceerde. Jarenlang wachtte de Romeinse literaire wereld op de voltooiing. Augustus schreef Vergilius dat hij hem iets, al was het maar één zinnetje zou sturen om zich een idee te vormen over het geplande werk; uiteindelijk las Vergilius hem drie boeken voor.
Toen Vergilius 51 jaar oud was, en de twaalf boeken die de Aeneïs zou tellen zo goed als klaar waren, vertrok hij op studiereis naar Griekenland. Drie jaar gaf hij zich, om de plaatsen te bezoeken die hij in zijn werk beschreven had: zijn epos mocht geen fouten bevatten. Te Athene ontmoette hij Augustus, die terugkeerde naar Italië. Waarschijnlijk zag Augustus dat Vergilius zijn krachten had overschat. Hij overtuigde de dichter om samen met hem terug naar Italië terug te gaan. Augustus had het goed gezien tijdens een bezoek aan Megara liep de verzwakte Vergilius een zonneslag op die hem fataal zou worden. Hij was doodziek toen hij in de haven van Brindisi aankwam. Hij stierf erop 21 september 19 V.C.
In zijn testament had Vergilius gevraagd om de Aeneïs te vernietigen, mocht hij sterven voor de voltooiing van het werk. De keizer liet het niet toe. Augustus hield veel van het epos. Hij vond dat de Romeinen recht hadden op dit meesterwerk, ook al was het niet helemaal af. Vergilius gaf één vierde van zijn bezit aan Augustus, één twaalfde aan Maecenas. De helft ging naar zijn halfbroer, de resterende twaalfden naar zijn beste vrienden, Varius en Tucca, de toekomstige uitgevers van de Aeneïs.
De Aeneïs gaat over de legende van Aeneas, die de Romein kroont tot de verre afstammelingen van de jonge Trojanen, en het geslacht van de Iulii (= Julii), waartoe Augustus behoorde door de adoptie van Quintus, de zoon van Aeneas en kleinzoon van Venus en Jupiters. De vermenging van deze mythologie met Latiums historiek van Cassiopeia maakt deze roman tot een internationaal debacle, dat vanaf zijn ontstaan tot het heden toe geldt als het mooiste gedicht in de Latijnse taal.
Bibliografie:
Bucolica (Herdersgezangen), ook wel eens de Eclogae genoemd. Aelius Donatus was de auteur van een commentaar op de Bucolica. Dit werk wordt soms vernederlandst bucoliek genoemd.
Georgica : een leerdicht over de landbouw.
Aeneïs : een epos over de legende van Aeneas en dus over het ontstaan van Rome.
Appendix Vergiliana (Vergiliaans aanhangsel) : een verzameling van jeugdverzen van Vergilius met onder andere Catalepton (kleinigheden), Priapea (3 gedichten over vruchtbaarheidsgod Priapus), Dirae (verwensingen) en Copa (herbergierster).
Culex : novelle over een mug die een slapende herder redt van een slang door hem wakker te steken.
Ciris : novelle over een prinses die verliefd wordt op een vijand van haar vader, ze wordt door haar vader aan de achtersteven van een varend schip gehangen. De goden krijgen medelijden met het meisje en veranderen haar in een zeevogel (zeevogels vliegen laag over water, net zoals Ciris).
Moretum (stamppot) : over een boer die met zijn bedienden een sobere maaltijd eet.
Een bron van het werk van Vergilius is de Vergilius Augusteus, met fragmenten van zijn werk in een manuscript uit de 4e eeuw. Een deel van dit manuscript bevindt zich in de Biblioteca Apostolica Vaticana (MS 3256), en een ander deel in de Staatsbibliothek zu Berlin (Lat. fol. 416)
